Menü
Bilişsel Davranışçı Terapi (BDT) düşüncelerimizin, duygularımızı ve davranışlarımızı belirlediği temeline dayanan bir terapi şeklidir. BDT, insan davranışlarını, psikopatolojilerini temel olarak bilişsel ve davranışsal kuram çerçevesinden açıklamaya çalışır.
BDT’de, kişinin önceki deneyimlerinden kaynaklanan ve bugününü etkileyen düşünce hataları ve uyumsuz duygu ve davranışlarını değiştirmek temel amaçtır.
Çalışmalar, BDT’nin çocuklarda, özellikle kaygı bozukluklarında, duygudurum bozuklukları, yıkıcı davranış bozuklukları, dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu, eliminasyon bozuklukları, tik bozuklukları, sosyal beceri eksiklikleri ve hatta migren gibi psikosomatik bozuklukların tedavisinde faydalı olduğunu göstermektedir.
BDT, diğer birçok terapi ekolüne göre daha kısa süreli olmaktadır. Süreç boyunca terapist de danışan gibi aktif rol oynamaktadır. Sürecin ilerleyen aşamalarında, düşünce hatalarının ve kişinin rahatsızlık duyduğu davranışların değiştirilmesi amacıyla belirli çalışmalar yapılmakta ve diğer ekollerden farklı olarak danışanın yapması beklenen ev ödevleri verilmektedir. Söz konusu görevler sürecin ilerleyişi ve süresi için çok önemlidir.
BDT’nin diğer birçok terapi ekolüne göre daha kısa süreli ve problem davranışın çözümüne odaklı bir terapi olduğu söylenebilir. Bu bağlamda ortalama 12-20 seanslık bir süreçten bahsedilebilir. Ancak, bu süreç danışana ve çalışılan probleme göre değişiklik göstermektedir. Sürecin başında belirlenen ortalama seans sayısı da süreç içerisinde karşılaşılan durumlara göre değişiklik gösterebilmektedir. Bazen belirlenen süreden daha kısa bir zamanda seanslar sonlandırılabilirken bazen 1 yıla veya daha fazla bir süreye kadar terapinin devamı gerekli görülebilmektedir.
BDT’de temel olarak olay-düşünce-tepki(duygu/davranış) örüntüsü ele alınmaktadır. Bu örüntüye göre kişinin olayları yorumlama şekli, duygu ve davranışlarını şekillendirmektedir. BDT’deki diğer bir önemli kavram da otomatik düşüncedir. Bu düşünceler belirli durumlarla karşılaşıldığında veya belirli olaylar yaşandığında birdenbire zihinde beliren düşünceler olması sebebiyle otomatik olarak isimlendirilmiştir. Bireyin duygusal ve düşünsel süreçlerini etkilemesi nedeniyle BDT’nin çalışma alanı içerisindedir. Birey, genelde bu düşüncelerin farkında olmaz ancak bu düşüncelerin meydana getirdiği duyguları fark eder. BDT sürecinde ele alınan kavramlardan bir diğeri ise bilişsel çarpıtmadır. Bilişsel çarpıtmalar yani düşünce hataları, kişinin olayları yorumlarken sistematik olarak kullandığı ve kalıplaşmış, mantığa aykırı düşüncelerdir. BDT’de süreç içerisinde bu bilişsel çarpıtmalar üzerine de çalışarak kişinin duygu ve davranışlarına olan olumsuz etkileri giderilmeye çalışılır.
BDT sürecinde birçok farklı davranışsal ve bilişsel müdahale teknikleri kullanılmaktadır. Bu müdahalelerin yanı sıra psikoeğitimler iyileşme sürecine çok büyük katkı sağlamaktadır. Psikoeğitimlerle hem çocuk/ergen hem de aile gerekli konularda bilgilendirilerek problemin daha anlaşılır olmasına katkı sunulur. Problemin çözümlenmesinin ilk basamağı da problemin tanımlanması ve anlaşılmasıdır. BDT’de süreç boyunca hem danışan hem terapist aktif bir şekilde rol almaktadırlar. Terapist, danışanın otomatik düşüncelerini, bilişsel çarpıtmalarını, yerleşmiş temel inançlarını keşfederek danışanın da farkında olmasını sağlar ve gerek seans içi tekniklerle gerek ev ödevleriyle bu düşünceler ve inançlar üzerine bilişsel müdahalelerle çalışılır. Problem davranış ile ilgili de davranışsal deneylerle danışanın davranış kalıplarının değişimi ve baş etme yöntemlerinin gelişmesi sağlanır.
Çocuk ve Ergen Ruh Sağlığı ve Hastalıkları, Türkiye Çocuk ve Genç Psikiyatrisi Derneği Yayınları. (2016)
Çocuk ve Ergenler İçin Bilişsel Davranışçı Terapi, Editör Eva Szigethy, John R. Weisz, Robert L. Findling. Çocuk ve Genç Psikiyatrisi Derneği. (2019).
© 2023 Tüm Hakları Saklıdır.