Menü
Panik atak, aniden ve beklenmedik şekilde ortaya çıkan ve zaman zaman tekrarlayan, kişide yoğun sıkıntı, kaygı ve korku yaratan nöbetlerdir. Ataklar birdenbire başlamakta ve giderek şiddetlenerek 10 dakika içerisinde şiddeti en yoğun düzeye çıkmaktadır. Çoğu zaman 10-30 dakika (nadiren daha uzun sürdüğü de olabilmektedir) devam ettikten sonra kendiliğinden sonlandığı görülmektedir.
Göğüs ağrısı ya da göğüste sıkışma, çarpıntı, kalbin kuvvetli ya da hızlı atması, terleme, nefes darlığı ya da boğulur gibi olma, soluğun kesilmesi, baş dönmesi, sersemlik, düşecek ya da bayılacak gibi olma, uyuşma yada karıncalanma, üşüme, ürperme ya da ateş basması, bulantı ya da karın ağrısı, titreme ya da sarsılma, kendini ya da çevresindekileri değişmiş, tuhaf ve farklı hissetme, kontrolünü kaybetme ya da çıldırma korkusu ve ölüm korkusu belirtiler arasında yer almaktadır. Bir panik atakta yukarıda bahsi geçen belirtilerden en az 4 ya da daha fazlası bulunmaktadır. Dörtten daha az belirtinin görüldüğü ataklara kısıtlı panik atak adı verilmektedir.
Travmatik deneyimler veya önemli yaşamsal olaylar panik atağın ortaya çıkışını tetikleyebilmektedir. Bunun yanı sıra panik atağın beyindeki nörotransmitter dengesizliği gibi faktörlerden kaynaklandığı da düşünülmektedir. Çocukluk çağı travmalar, duyguların bastırılması, kendini ifade etmede güçlük panik atak oluşumuna zemin hazırlayabilmektedir. Ayrıca tiroid, guatr, kalp ritim bozukluğu, kalp ameliyatı geçmişi vb. hastalıklarla ilişkili olarak da panik atak oluşabilmektedir. Panik atakta genetik aktarımın da yüksek olduğu bilinmektedir.
Panik atak teşhisi için bir laboratuvar testi bulunmamakla birlikte, atakların altında yatan başka bir hastalık olup olmadığını tespit edebilmek adına doktorlar tarafından bazı testler istenebilmektedir. Panik atak teşhisi için önemli belirtiler; nefes darlığı, baş dönmesi, uyuşma, terleme ve atakların sıklığıdır. Atakların başka bir hastalıktan dolayı oluşup oluşmadığını netleştirmek adına öncelikle EKG çekimi istenebilir, böylece çarpıntıların bir kalp rahatsızlığından kaynaklanıp kaynaklanmadığı araştırılır. Tiroid hormonları ve bir hormonal dengesizlik araştırması içinse bazı kan testleri istenebilmektedir.
Panik atak, kadınlarda erkeklere oranla daha fazla görülmekle birlikte başlangıç yaşının da kadınlarda daha düşük olduğu gözlenmiştir. Panik bozukluk ise, ergenlerde küçük yaş gruplarından daha fazla görülmektedir.
Panik atak başlangıcı genellikle ergenlik döneminde (15-20 yaş aralığında) görülmektedir.
Özgül fobi nesnesi veya durumuna maruz kalındığı zamanlarda, travmatik deneyimlerle ilişkili tetikleyiciler olduğunda, sevilen birinin kaybı, yaşamsal değişimler gibi akut durumlarda panik ataklar yaşanabilmektedir.
Ailede panik atakları olan birinin olması (genetik faktörler), yoğun stres, sevilen birinin kaybı, fiziksel veya cinsel istismar vb. travmatik olaylar, ciddi bir hastalık, boşanma gibi durumlar panik atak için risk faktörü oluşturmaktadır. Kapalı alanda kalmak, kalabalık mekanlar, sosyal ortamlarda performans sergilemek, köprü, yüksek bina gibi açık alanlarda bulunmak, kalp hastalıkları, astım, tiroid bezi problemleri, bazı ilaçların yan etkisi ve depresyon, özgül fobi gibi psikiyatrik hastalıklar panik atağı tetikleyen faktörler olabilmektedir.
Panik atak için psikoterapi ve ilaç tedavisi birlikte veya ayrı ayrı kullanılabilmektedir. Tıbbi geçmiş ve atakların ciddiyeti, şiddeti, sıklığı tedavi yöntemi için önemli etmenlerdir. İlaçların etkisi ortalama 3-6 haftada görülmektedir.
Panik atakta erken müdahale eş zamanlı oluşabilecek başka psikiyatrik problemlerin önüne geçebilmek adına çok önemlidir. Bir kaygı bozukluğu çeşidi olan panik atak için uygulanacak tedavi yöntemlerinin yanı sıra sağlıklı beslenme, uyku düzeni, düzenli bir hayat, kısıtlı kafein kullanımı panik atakları önlemekte ve tedaviyi desteklemektedir. Ayrıca, daha sakin bir hayat sürebilmek adına gevşeme egzersizleri, meditasyon gibi teknikler kullanmak, hissedilen korku, kaygı gibi duyguları tanımak ve belirli bir düzeyde bu duyguların normal ve sağlıklı olduğunun farkında olmak panik atakları önleyebilmek için önemlidir.
Depresyon, sosyal fobi ve kan görme, böcek, kapalı alan vb. özgül fobiler panik ataklar ile birlikte görülen patolojilerin başlıcalarıdır.
Panik atakların sıklığı ve panik atak yaşamak konusunda kaygı oluşmaya başlaması panik atakların panik bozukluğa evrildiğinin sinyalleri olmaktadır. Panik bozukluk, en az 4 panik atak geçirilmesi ve panik atak yaşanmadığı zamanlarda dahi korkusunun oluşması şeklinde tanımlanabilir.
Merkezimizde panik atak ile gelen bireyler uzmanlarımız tarafından değerlendirilmektedir. Değerlendirmelerin ardından söz konusu panik atağın temelinde yatan bir psikopatoloji belirlenirse, doktorumuz gerekli gördüğü takdirde ilaç tedavisine başlamaktadır. Bireyin psikopatolojisine göre uygun terapi ekolü ile çalışılmak üzere klinik psikolog ekibimiz destek vermektedir.
DSM-5’i Kolaylaştıran Klinisyenler İçin Tanı Rehberi, James Morrison (2019). Nobel Akademik Yayıncılık.
Çocuk ve ergenlerde panik bozukluğu tartışmasında farklı bir boyut: Bilgi işleme yaklaşımı, Gökler, I. (2005). Çocuk ve Gençlik Ruh Sağlığı Dergisi, 12(2), 83-91.
© 2023 Tüm Hakları Saklıdır.