Menü
İnternet bağımlılığı tüm bağımlılıklarda da olduğu gibi kişinin günlük işlevselliğini bozacak düzeyde internet kullanımı ile karakterize bir tablodur. Kişinin günlük işlevselliğini bozulmasından kasıt internet kullanımına ayrılan vakit sebebiyle sorumlulukların yerine getirilememesi (ödev, uyku vakitlerini ayarlayamama sebebiyle okulda devamsızlık vb.), sosyal hayatın kısıtlanması, yemek, uyku veya temizlik alışkanlıkları gibi kişisel ihtiyaçlardan feragat edilerek bu eylemlere ayrılacak zamanın internet kullanımına ayrılması şeklinde açıklanabilir.
İnternet bağımlılığı henüz Dünya Sağlık Örgütü tarafından tanımlanmış bir patoloji değildir bu sebeple patolojinin tanısal sınıflamaya girmiş evrensel geçerliliği olan semptomları belirlenmemiştir. Yanı sıra internette günlük işlevselliği bozacak düzeyde zaman geçiren çocuk ve ergenlerde görülen ortak belirtiler aşağıdaki gibidir;
Özellikle 2000 yılı ve sonrasında doğan nesillerde gözlemlenen internet bağımlılığı çocuğun telefon, tablet veya bilgisayar gibi interneti kullanabileceği teknolojik aletlerle geçirilen zamanın yoğunluğu ile doğrudan bağlantılıdır. Bebeklik döneminin ardından çocuklar sağlıklı bir gelişim için ebeveynleri ve akranları ile iletişim halinde olmaya ve özellikle oyun oynamaya ihtiyaç duyarlar. İnternet özellikle çocuklar için barındırdığı renkler, hızlı geçişler, oyunlar ve sunduğu görsellik sebebiyle oldukça cezbedicidir. Çocukların ekrana (telefon, tablet, bilgisayar) maruz kalma süresinin kontrol edilmemesi, sınırlanmaması ve hatta bazı durumlarda ebeveynlerin çocuklarını yatıştırmak için (hareketliliğini önleme, beslenmeyi sağlayabilmek için ekranı kullanma, ağladığı zamanlarda susturma vb.) ekranları kullanması nedeniyle çocuk bu cezbedici dünyaya bağımlı hale gelmeye başlar.
Amerikan Psikiyatri Birliği’nin oluşturduğu tanı kriterlerine göre henüz oyun bağımlılığı, internet bağımlılığı gibi davranışsal bağımlılıkların ayrı ayrı tanı kriterleri oluşturulmamıştır. Ancak internet oyun oynama bozukluğu olarak ele alınan bir patoloji söz konusudur. Bununla birlikte, diğer davranışsal bağımlılıklar da benzer kriterlerle klinik gözlem ve çeşitli test ve envanterler yardımıyla değerlendirilebilmektedir. Klinik gözlem, aile ve öğretmenlerden alınan bilgiler ve bağımlılık ile ilişkili uygulanan testler sonrasında elde edilen verilerle teşhis konulabilmektedir. Bağımlılık teşhisi için en önemli kriterlerden bazıları; oyun ve internet ile aşırı meşguliyet ve günlük işlevselliğin bozulması, sosyal / akademik aktivitelerin yok denecek kadar azalmasıdır.
Oyun ve internet bağımlılığı birçok araştırmaya göre erkeklerde, kızlara göre daha fazla görülmektedir.
Oyun ve internet bağımlılığı okul öncesi dönemden başlayarak yetişkinlik dönemine kadar yaşamın her evresinde görülebilmektedir. Ancak ergenlik döneminin getirdiği duygusal iniş çıkışlar, baş etme ve duygu düzenlemede yaşanabilen zorluklar nedeniyle özellikle ergenlik dönemindeki çocukların daha çok risk altında olduğu söylenebilir.
Oyun ve internet, birçok kişi için bir başa çıkma yöntemi olarak kullanılmaktadır. Günlük yaşamsal streslere maruz kalma, duygu düzenlemede problemler yaşama, ailevi veya sosyal problemler, özgüvensizlik, içe kapanıklık gibi durumlarda bireyler oyun ve internet kullanımı ile zorlu durumlarla başa çıkmaya çalışabilmektedirler. Oyun ve internetin yanı sıra yeterli sosyal destek görmemeleri, yapacak başka aktivitelerinin kısıtlı olması durumunda bu kullanımlar aşırıya kaçmakta ve günlük yaşamın büyük bir parçası haline gelerek kişinin işlevselliğini bozabilmektedir. Bireyler oyun ve interneti bir eğlence aracı olarak da kullanabilmektedirler. Ancak dijital ortamın uyaran fazlalığı ve kişiyi gittikçe içine çekmesi nedeniyle kontrol altında tutulmadığı durumlarda bağımlılık ortaya çıkabilmektedir.
Oyun ve internet bağımlılığını arttıran faktörler arasında erişimin kolay ve her zaman ulaşılabilir olması, her ortamda kullanılabilmesi, ödül olarak kullanılması, istenilen kimliğe bürünmekte kolaylık olması, sosyal anksiyetenin meydana gelmesinin daha az olması, daha az dışa dönük olmaktır.
İnternet bağımlılığını önlemenin en önemli adımı henüz çocukluk dönemindeyken ekran ile geçirilen zamanın kısıtlanmasıdır. Özellikle 3 yaşa kadar ekrana maruz kalmanın engellenmesi gerekmektedir. Ekran kullanımı 3-6 yaş aralığında günde 30 dakika, ilköğretim döneminde günde 1 saat ve lise döneminde ise günde 2 saat şeklinde sınırlandırılmalıdır. Bu sınırlandırılmaların uygulanabilmesi çocuğun hayatındaki sosyal çeşitliliğin ve aile/akran ilişkilerinin niteliğine de bağlıdır. Çocuk/ergen ekrandan kopmakta zorluk yaşayabilir, bu noktada ebeveynlerin tutumu oldukça önemlidir. Sınırların ebeveynler tarafından tutarlı bir şekilde uygulanması, başlarda gösterilebilecek yoğun dirence rağmen esnetilmemesi gerekir. Konulan sınırların tutarlı bir şekilde uygulanması kadar ebeveynlerin çocuğun sosyal yaşamını desteklemesi de önemlidir. Bu noktada ailelerin imkanları dahilinde çocuğu ilgi duydukları spor veya sanat aktivitelerine yönlendirmeleri ve akranları ile bir arada bulunabilecekleri aktivitelere alan açmaları bağımlılık ile mücadelede atılabilecek adımlardandır.
Oyun ve internet bağımlılığı ile dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu, duygudurum bozuklukları, obsesif kompulsif bozukluk, anksiyete bozuklukları, sosyal fobi, borderline ve narsistik kişilik bozuklukları, disosiyatif bozukluk görülebilmektedir.
Kurumumuzda oyun ve internet bağımlılığı konularıyla ilgili çalışan terapistler bulunmaktadır. Terapistler danışanın-çocuğun/ergenin ihtiyacına göre seans sürecinde kullanılacak ekole karar vermektedir. Çocukla birlikte bağımlılık üzerine çalışırken aynı zamanda aile ile de sosyal ortamlar ve ilişkilere dair psikoeğitimler yapılmaktadır.
Çocuk ve Ergen Ruh Sağlığı ve Hastalıkları, Türkiye Çocuk ve Genç Psikiyatrisi Derneği Yayınları:9 (2016).
Internet addiction in adolescents: Prevalence and risk factors. D. J., Van Rooij, A. J., Shorter, G. W., Griffiths, M. D., & van de Mheen, D. Computers in Human Behavior, Kuss, 29(5), 1987-1996. (2013).
Factors associated with Internet addiction among adolescents., Lam, L. T., Peng, Z. W., Mai, J. C., & Jing, J. Cyberpsychology & behavior,12(5), 551-555 (2009).
Prevention of Internet addiction: A systematic review. Journal of behavioral addictions Vondráčková, P., & Gabrhelik, R. 5(4), 568-579. (2016).
Dijital Ebeveynlik Tutumları ile Ergenlerde İnternet Bağımlılığı ve Duyguları Yönetme Becerileri Arasındaki İlişkinin İncelenmesi, Elif Akay (2023).
© 2023 Tüm Hakları Saklıdır.