Kaygı Bozuklukları
(Anksiyete Bozuklukları)

Anksiyete Bozuklukları

Anksiyete hem çocuklar hem de yetişkinler için hayatın bir parçasıdır ve kişinin günlük hayat eylemlerini gerçekleştirmesini engellemediği sürece sağlıklıdır. Kaygılandığımız şeyleri düşünelim; örneğin çocuklar genellikle bir gösteriye çıkmadan önce kaygılanabilir ya da bir ergen liseye giriş sınavı için endişe duyabilir. Bu örneklerde de olduğu gibi kaygılarımız önemsediğimiz, emek verdiğimiz durumlar karşısında ortaya çıkar ve motivasyonun bir parçasıdır. Anksiyetenin bir problem haline gelmesi artık çocuğun günlük hayatında büyük bir yer kaplaması, işlevselliğini bozması  ve kaçınma davranışlarının ortaya çıkması ile kendini gösterir. Bu durumda artık  anksiyete bozukluğundan bahsedebiliriz. 

Anksiyete kimlerde daha sık görülür?

• Taşınma, okul değişikliği ve ebeveynlerin boşanması gibi tanıdık olmayan büyük değişiklikler yaşayan çocuklarda,
• Ebeveynleri kaygılı olan çocuklarda,
• Travmatik deneyime sahip çocuklarda,
• Yargılayıcı, kontrolcü veya aşırı korumacı ebeveyn tutumu ile büyüyen çocuklarda,
• Koşulsuz sevgi gördüğünü hissetmeyen çocuklarda,
• Ebeveynleri arasında çatışma olan çocuklarda anksiyete sıklıkla görülebilmektedir.

Anksiyete bozukluğu türleri nelerdir?

Fobiler: Belirli objelerden, durumlardan, hayvanlardan korkma ve kaçınma şeklinde kendisini gösterir.

Sosyal Fobi: Sosyal etkileşimden yoğun bir şekilde kaçınma ve yüksek düzeyde utangaçlık şeklinde kendini gösterir.

Panik Bozukluk: Çarpıntı, nefes darlığı, boğuluyormuş hissi, terleme, baş dönmesi gibi belirtilerin eşlik ettiği aniden ve zaman zaman ortaya çıkan panik ataklar şeklinde kendini gösterir.

Yaygın Anksiyete Bozukluğu: Birçok konuda geçerli bir sebep olmaksızın sürekli ve aşırı biçimde kaygılanma şeklinde kendini gösterir. 

Post-travmatik Stres Bozukluğu: Travmatik yaşantının ardından uykuda bozulma, aşırı uyarılmışlık hali, travmatik olaya dair sahnelerin zihinde canlanması, konsantre problemleri ve ilişkilerde bozulma şeklinde kendini gösterir.

Ayrılık Anksiyetesi: Çocuğun bakım verenden ayrılma esnasında yüksek düzeyde kaygı duyması, ağlaması ve anneye/babaya yapışması şeklinde kendini gösterir (Bu davranış paterni 2.5-3 yaşına kadar normal kabul edilir).

Anksiyete bozukluklarının tedavi yöntemleri nedir?

Anksiyete bozukluklarının tedavisi bozukluğun türüne göre değişkenlik göstermektedir. Bozukluğun tedavisinde bireye uygun olan psikoterapi ekolü ile çalışılmaktadır. Tedavide temel olarak çocuğun kaygıları ile baş etme becerilerini güçlendirmek amaçlanır. Tedavi çocuğun çevresinde hastalığın seyrini olumsuz etkileyebilecek değişkenler var ise düzenlenmesi, gerek görülmesi halinde ilaç desteği alınması ve nefes egzersizlerinin öğretilmesi gibi teknikleri ve müdahaleleri de içerir. 

Ebeveynler çocuklarını Anksiyete Bozukluklarından korumak için neler yapabilir?

• Çocuk ile sıcak, yakın ve koşulsuz sevginin hissettirildiği bir ilişki içerisinde olmak. 
• Çocuğa kabul edildiğinin ve desteklendiğinin hissettirilmesi.
• Duyguların paylaşıldığı ve konuşulduğu bir aile ortamı yaratmak.
• Çocuğun iyi olduğu özelliklerin ön plana çıkarılması ve takdir edilmesi ile olumlu bir kendilik imajı oluşturmasına katkı sağlayan ebeveyn-çocuk etkileşimi.
• Ayrıca ebeyenlerde anksiyete bozukluğu varlığı durumunda, ebeveynin kendisinin de bir tedavi sürecine girmesi önerilmektedir. Ebeveyndeki anksiteye çocuğu olumsuz etkilemektedir.

Kurumumuzda neler yapıyoruz?

Merkezimizde anksiyete bozukluğu belirtileri ile gelen çocuklar/ergenler ve ebeveynleri ile bir değerlendirme sürecine girilmektedir. Öncelikle uzmanlarımız çocuğunuzu muayene ederek çocuğunuzun durumunu-davranışlarını detaylı olarak inceler ve  gerekli bulduğu durumlarda ayırıcı durumlar açısından bir takım psikometrik testler/ projektif testler isteyebilir. Bunlara ek olarak yapılandırılmış formlar ile ebeveynlerden ve öğretmenlerden bilgi alarak tedavi sürecine başlanmaktadır. Tedavi süreci gerekli görüldüğü takdirde uygulanan ilaç tedavileri ve bireye/duruma özgü psikoterapileri içermektedir. 

Kaynakça

Kaygı ve Endişe Çalışma Kitabı, David A. Clark ve Aaron T. Beck (2022). Psikonet Yayıncılık.

Anxiety and anxiety disorders in children and adolescents: developmental issues and implications for DSM-V, Beesdo, K., Knappe, S., & Pine, D. S. (2009). Psychiatric Clinics, 32(3), 483-524.

Anxiety disorders in children and adolescents. Castellanos D., Hunter T. (1999). South Med J, 92(10):946-954.

Çocuk ve ergen psikiyatri kliniğine başvuran ergenlerde belirti ve tanı dağılımı. Görker, I., Korkmazlar, Ü., Durukan, M., & Aydoğdu, A. (2004). Klinik Psikiyatri Dergisi, 7(2), 103-110. 

Assessment and treatment of anxiety disorders in children and adolescents. Wehry AM, Beesdo-Baum K, Hennelly MM ve ark. (2015). Curr Psychiatry Rep, 17(7):52.